Λίγα λόγια για την ιστορία της τέχνη της τοιχογραφίας
 

Μαζί με την εμφάνιση του ανθρώπινου πολιτισμού, της οργάνωσης των ανθρώπων σε κοινωνίες και την ανάγκη για επικοινωνία, εμφανίστηκε και η τέχνη της τοιχογραφίας, αρχικά ως σπηλαιογραφία. Ο άνθρωπος σε όλη την ιστορία του δείχνει να έχει την ανάγκη να αποτυπώσει την καθημερινότητά του, τον τρόπο ζωής του ακόμα και την ίδια του την ύπαρξη ή το ενδεχόμενο κύρος του, πιθανότατα για να μείνει στην ιστορία ή πιστεύοντας ότι η αποτύπωσή του στη σπηλιά έχει μια αόρατη δύναμη, μυστηριακού χαρακτήρα, στο να δαμάσει τη φύση. Από τις πρώτες σπηλαιογραφίες κι όλας, μπορεί κανείς να αντλήσει πολύτιμες πληροφορίες για την ζωή των προϊστορικών ανθρώπων και να μπορέσει να μελετήσει εκτενώς την εξέλιξη της ανθρωπότητας.
 

Με την πάροδο των ετών, ο άνθρωπος, εξελίσσοντας το κοινωνικό του υπόβαθρο και το επίπεδο παιδείας του, ανακαλύπτει την έννοια της τέχνης κι έτσι αρχίζει να χρησιμοποιεί την τοιχογραφία και για αισθητικούς σκοπούς πιο μελετημένα πια, χρησιμοποιώντας την τόσο στο εσωτερικό των κτιρίων (ανάκτορα, εκκλησίες κλπ), όσο και στο εξωτερικό δημόσιων κτιρίων, ακολουθώντας τάσεις και πρακτικές της κάθε εποχής. Αξιοθαύμαστα έργα σώζονται, όπως λόγου χάρη, το έργο του Μιχαήλ Αγγέλου, στην οροφή της Καπέλα Σιστίνα στο Βατικανό, για να μας θυμίζουν τη δύναμη της τοιχογραφίας ανά τους αιώνες.
 

Στην πορεία, λόγω των περίπλοκων τεχνικών, των μεγεθών και των θεμάτων τους, οι τοιχογραφίες άρχισαν να αποτελούν ένδειξη κύρους και προνόμιο των οικονομικά επικρατέστερων γι'αυτό και τις βρίσκει κανείς πιο συχνά σε ανάκτορα, ταφικά μνημεία, εκκλησίες τόσο στην αρχαιότητα όσο και αργότερα, κατά την Αναγέννηση όπου βλέπουμε αριστουργήματα τόσο σε μέγεθος όσο και σε θέμα.   
 

Στην Ελλάδα, οι πρώτες τοιχογραφίες χρονολογούνται γύρω στο 1600πΧ στα ανάκτορα της Μινωϊκής Κρήτης. Την πιο διαδεδομένη τεχνική για την τοιχογραφία αποτελούσε η νωπογραφία (fresco), δηλαδή σε στρώμα νωπού ασβέστη φιλοτεχνούσαν το θέμα, με ένα μίγμα νερού και χρωστικών από φυσικά πετρώματα σε σκόνη (λευκό από ασβέστη, σκούρο κόκκινο από οξείδιο του σιδήρου ή αιματίτη, ανοιχτό κόκκινο από ψημένη ώχρα, μαύρο από άνθρακα, αιγυπτιακό μπλέ από ένα μείγμα πυριτίου του χαλκού και οξειδίου του ασβεστίου, κυανό από lapis lazuli, κίτρινο από ώχρα, πράσινο από τη μίξη κυανού και κίτρινου ή από μαλαχίτη). Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι χρωστικές να εισχωρούν στον σοβά και ύστερα από χημική αντίδραση να γίνονται ένα σώμα, το οποίο στέγνωνε όλο μαζί κι έτσι τα έργα τέχνης διατηρούνταν αναλλοίωτα στο χρόνο και τις καιρικές συνθήκες αν επρόκειτω για εξωτερικούς χώρους.
 

Στη σύγχρονη εποχή, η τοιχογραφία λαμβάνει νέο χαρακτήρα καθώς περιγράφει οποιοδήποτε  έργο τέχνης και με οποιαδήποτε τεχνική μπορεί να αποτυπωθεί ή να προσαρμοστεί σε τοίχο ή μεγάλη σταθερή επιφάνεια ή ταβάνι. Επιπλέον, εκτός από διακοσμητικό ρόλο, μετά την Μεξικάνικη επανάσταση το 1920 λαμβάνει και πολιτικό χαρακτήρα αφού χρησιμεύει ως πανίσχυρο επικοινωνιακό οπτικό μέσο για τη μετάδοση κοινωνικο - πολιτικών μηνυμάτων προς όφελος της λαϊκής ενότητας. Χαρακτηριστικό είναι το έργο των Diego Rivera, José Clemente Orozco και του David Alfaro Siqueiros που οι τοιχογραφίες τους σε δημόσια κτήρια ξεσήκωσαν διαμάχες αποτελώντας σύμβολο ελπίδας και ελευθερίας. Ακολουθώντας το κίνημα της Μεξικάνικης επανάστασης , οι τοιχογραφία ως μέσο επιρροής, ενέπνευσε και άλλα παρόμοια κινήματα παγκοσμίως όπως στη Βόρεια Ιρλανδία, ενώ χαρακτηριστικά παραδείγματα τοιχογραφίας με πολιτικό περιεχόμενο βρίσκονται και στη δυτική πλευρά του τοίχους του Βερολίνου από τους καλλιτέχνες Keith Haring και ο Thierry Noir.

Η τοιχογραφία στο σήμερα!
 

Επιστρέφοντας όμως στο σήμερα, που η τέχνη και η ελεύθερη έκφρασή της θεωρείται πλέον κεκτημένο αγαθό, στην τοιχογραφία ως ευρύτερη έννοια ή όπως την αποκαλούν κάποιοι, "η μεγάλη ζωγραφική", έχουν προσαρτηθεί νέες τεχνικές. Τεχνικές με πιο σύγχρονα μέσα όπως το graffiti με σπρέϊ ή αερογράφο, οι ψηφιακές εκτυπώσεις , οι ανάγλυφες παραστάσεις με γύψο κλπ. Σε κάθε περίπτωση όμως, είναι μια τέχνη που φέρει το βάρος της ιστορίας της που ταυτόχρονα εξελίσσεται παράλληλα με την τεχνολογία και τις νέες δυνατότητες και επιτρέπει στον καλλιτέχνη να δημιουργεί κάθε φορά κάτι μεγαλειώδες, προσφέροντας απεριόριστες δυνατότητες και επιλογές σχετικά με τον συνδυασμό των τεχνικών, των υλικών και των μέσων που είναι διαθέσιμα εξαρτώμενη πάντα από τη φαντασία και το ταλέντο. Αλλά και σε εκείνον που την εκτιμά και θέλει να κοσμεί τον χώρο του, δίνει αμέτρητες δυνατότητες να αποκτήσει τον χώρο εκείνο που θα τον ενθουσιάσει, θα είναι μοναδικός και φτιαγμένος σύμφωνα με την προσωπικότητα και την αισθητική του.
 

Στο εξωτερικό, επανέφερε δυναμικά την τοιχογραφία το γνωστό tromp l'oeil ή αλλιώς ψευδαισθητική ζωγραφική σε μεγάλες επιφάνειες. Στους εσωτερικούς χώρους προσδίδει την αίσθηση της ευρυχωρίας δημιουργώντας ζωγραφικά τεχνητά παράθυρα με θέα, γέφυρες, τοπία και πολλά άλλα, ενώ στο εξωτερικό των κτιρίων  δημιουργούνται ολόκληρες παραστάσεις που  είτε μπορούν να μετατρέψουν ένα κτίριο σε κάτι άλλο (φαινομενικά), είτε να του αλλάξουν εντελώς τη μορφή και τη δομή τεχνητά, μόνο με τη χρήση της δύναμης της προοπτικής.
 

Στην Ελλάδα, ακολουθώντας τις πιο μοντέρνες τάσεις της μόδας που έρχονταν, για χρόνια, η έννοια της τοιχογραφίας είχε παραμεληθεί ή ακόμα και είχε συνδεθεί μονοδιάστατα με το graffiti στους δρόμους και στο εξωτερικό των δημοσίων κτιρίων δίνοντας στο κοινό την εντύπωση οτι αφορούσε την έκφραση μιας κάποιας επανάστασης. Για τον λόγο αυτό δεν ήταν και στις επιλογές του κόσμου για την εσωτερική διακόσμηση του εργασιακού χώρου ή της κατοικίας. Εδώ και αρκετά χρόνια ωστόσο, έχει αρχίσει να επανέρχεται στις προτιμήσεις του κόσμου ως επι τω πλείστω σε ότι σχετίζεται με το παιδί (βρεφικό και παιδικό δωμάτιο, παιδότοποι, ιατρεία, νοσοκομεία κλπ) στην προσπάθεια των ενηλίκων να κάνουν τον χώρο πιο διαδραστικό και διασκεδαστικό για εκείνο. Επιλέγεται συνήθως θεματολογία με βάση ήρωες παραμυθιών, cartoons και ζώα γενικά ή ακόμα και ολόκληρες συνδυαστικές παραστάσεις. Επίσης, τοιχογραφίες προτιμώνται σε επαγγελματικούς χώρους που υποδέχονται κοινό όπως ξενοδοχεία, χώροι σπα, κομμωτήρια, καφετέριες κλπ ακόμα και ως ζωγραφικός διάκοσμος βιτρινών, με θεματολογία σχετική με το αντικείμενο ενασχόλησης ή χρωματικής σύνδεσης με τον υπόλοιπο εσωτερικό διάκοσμο.
 

Τα υλικά που χρησιμοποιούνται για την δημιουργία μιας τοιχογραφίας στην εποχή μας είναι πολλά και σχετίζονται πάντα με τις τεχνικές που επιλέγει ο κάθε καλλιτέχνης. Στην αμιγώς ζωγραφική τοιχογραφία με τη χρήση πινέλου, μπορούν να χρησιμοποιηθούν λαδομπογιές, ακρυλικά ή και πλαστικά χρώματα τοίχου. Όλα είναι μια συνάρτηση του θέματος, της επιφάνειας καθώς και του αν βρίσκεται σε εξωτερικό ή εσωτερικό χώρο.